วิกิตำรา:ชั้นหนังสือ/กฎหมาย

ชั้นหนังสือ

กฎหมาย | การพยากรณ์ | กีฬา | เกม | คณิตศาสตร์ | คอมพิวเตอร์ | ตำราอาหาร | เทคโนโลยีสารสนเทศ | แนะนำการศึกษา | เบ็ดเตล็ด | แพทยศาสตร์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ | ภาษา | มนุษยศาสตร์ | วรรณคดี | วิทยาศาสตร์ | วิทยาการคอมพิวเตอร์ | วิศวกรรมศาสตร์ | ศาสนาและปรัชญา | ศิลปะ | สัตววิทยาและสัตวแพทยศาสตร์ | สูตรสำเร็จ

ตำรากฎหมาย เป็นตำราที่ใช้ในการศึกษากฎหมาย ถึงแม้ว่าโครงการวิกิตำราจะมิได้ขึ้นอยู่กับท้องถิ่นใดท้องถิ่นหนึ่ง แต่ตำรากฎหมายในชั้นหนังสือนี้ตั้งอยู่บนระบบการศึกษากฎหมายในสถาบันอุดมศึกษาไทยเป็นหลัก

การศึกษาชั้นที่หนึ่ง

การศึกษาชั้นที่หนึ่ง หรือเรียกกันตามหลักสูตรของสถาบันอุดมศึกษาไทยทั่วไปว่า "ชั้นปริญญาตรี" (bachelor's degree) ตามปรกติใช้เวลาศึกษาสี่ปี วิชาที่เล่าเรียนแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ วิชาหลัก และวิชาเลือก

วิชาหลัก

ในการศึกษาชั้นที่หนึ่ง ผู้ศึกษาต้องเรียนและผ่านวิชาหลัก หรือที่เรียกกันว่า "วิชาบังคับ" (compulsory subject) ทุกวิชา จึงจะสำเร็จหลักสูตร วิชาหลักนั้นต้องร่ำเรียนกันดังต่อไปนี้ตามลำดับ

#	ตำรา	เนื้อหา	ปีที่ศึกษา
พื้นฐาน
1	ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกฎหมายและระบบกฎหมาย Introduction to Law and Legal System บางสำนักเรียก "กฎหมายแพ่ง: หลักทั่วไป" Introduction to Civil Law	ความหมาย บ่อเกิด วิวัฒนาการ ประเภท วิธีใช้ และทัศนคติเกี่ยวกับกฎหมาย	1
2	นิติปรัชญา Philosophy of Law	แนวคิดทางกฎหมาย ตลอดจนวิวัฒนาการและปัญหาพื้นฐานของแนวคิดเหล่านั้น	4
3	หลักวิชาชีพนักกฎหมาย Legal Profession	วิวัฒนาการของวิชาชีพนักกฎหมาย หน้าที่ ภารกิจ คุณธรรม วินัย และอุดมคติของนักกฎหมาย องค์กรทางวิชาชีพนักกฎหมาย และปัญหาทางจริยธรรมของนักกฎหมายในปัจจุบัน
4	ประวัติศาสตร์กฎหมายไทย Thai Legal History	รากฐานและวิวัฒนาการของระบบกฎหมายไทย
กฎหมายแพ่ง
1	กฎหมายบุคคล Law of Persons	การเกิด ความเป็นไป และการตายของบุคคลในทางกฎหมาย ทั้งบุคคลธรรมดา (natural person) และนิติบุคคล (legal person)	1
2	กฎหมายหนี้: หลักทั่วไป Introduction to Obligations	หลักทั่วไปว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในทางแพ่ง	2
3	กฎหมายนิติกรรมและสัญญา Legal Transactions and Contracts	ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในทางแพ่งซึ่งเป็นไปโดยความสมัครใจของบุคคลเหล่านั้น	1
4	เอกเทศสัญญา Specific Contracts	บรรดาสัญญาซึ่งกฎหมายกำหนดชื่อและกฎเกณฑ์ไว้เป็นพิเศษตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์	2
5	กฎหมายละเมิด จัดการงานนอกสั่ง และลาภมิควรได้ Torts, Agency without Specific Authorisation and Unjust Enrichment	ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในทางแพ่งซึ่งเป็นไปโดยที่บุคคลมิได้สมัครใจ แบ่งเป็น • ละเมิด • จัดการงานนอกสั่ง • ลาภมิควรได้
6	กฎหมายทรัพย์สิน Property Law	กฎหมายว่าด้วยทรัพย์สินตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
7	กฎหมายครอบครัว Family Law	แนวคิดเกี่ยวกับครอบครัว กฎหมายครอบครัวตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง	3
8	กฎหมายมรดก Law of Succession	กฎหมายว่าด้วยมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
กฎหมายอาญา
1	กฎหมายอาญา: ภาคทั่วไป Introduction to Criminal Law	หลักทั่วไปในกฎหมายอาญา	2
2	กฎหมายอาญา: ภาคความผิด Criminal Law: Offences	หลักกฎหมายอาญาว่าด้วยความผิดตามที่ประมวลกฎหมายอาญาไทยและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง
กฎหมายมหาชน
1	กฎหมายมหาชนเบื้องต้น Introduction to Public Law	แนวคิด ทฤษฎี และวิวัฒนาการของกฎหมายมหาชน บ่อเกิดกฎหมายมหาชน องค์กรทางมหาชน นิติบุคคลมหาชน	2
2	กฎหมายรัฐธรรมนูญ Constitutional Law	แนวคิด ทฤษฎี และวิวัฒนาการเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญ ตลอดจนสิทธิและเสรีภาพของบุคคล
3	กฎหมายปกครอง 1 Administrative Law 1	แนวคิด ทฤษฎี และวิวัฒนาของการปกครองแผ่นดินและกฎหมายว่าด้วยการปกครองแผ่นดิน บ่อเกิดกฎหมายว่าด้วยการปกครองแผ่นดิน การจัดองค์กรของฝ่ายปกครอง และวิธีปกครองแผ่นดิน
4	กฎหมายปกครอง 2 Administrative Law 2	การควบคุมฝ่ายปกครอง
5	กฎหมายการคลังและการภาษีอากร Law of Public Finance and Taxation	กฎหมายเกี่ยวกับการเงิน การคลัง การงบประมาณ ระบบภาษีอากร และสถาบันการเงิน เพื่อประโยชน์ในการปกครองแผ่นดิน	4
กฎหมายวิธีพิจารณาความ
1	ระบบศาลและหลักทั่วไปว่าด้วยวิธีพิจารณาคดี Judicial System and General Principles of Procedural Law	รูปแบบของศาล การจัดองค์กรของศาล อำนาจศาล อำนาจตุลาการ และหลักทั่วไปว่าด้วยวิธีดำเนินกิจการในทางพิจารณาคดีของศาล	2
2	กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง Law of Civil Procedure	วิธีดำเนินคดีแพ่งโดยทั่วไป รวมถึงการบังคับคดีแพ่ง	3
3	กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา Law of Criminal Procedure	วิธีดำเนินคดีอาญาโดยทั่วไป
4	กฎหมายพยานหลักฐาน Law of Evidence	กฎหมายว่าด้วยพยานหลักฐาน ทั้งที่เป็นหลักทั่วไป และที่เป็นบทบัญญัติ
กฎหมายระหว่างประเทศ
1	กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง Public International Law	• แนวคิด ทฤษฎี และวิวัฒนาการของกฎหมายระหว่างประเทศ บ่อเกิดกฎหมายระหว่างประเทศ บุคคลในกฎหมายระหว่างประเทศ • รัฐ การเกิดรัฐ องค์ประกอบต่าง ๆ ของรัฐ และความสัมพันธ์ระหว่างรัฐ • กฎหมายที่ใช้ในอาณาบริเวณต่าง ๆ เช่น น่านฟ้า น่านน้ำ • สิทธิมนุษยชน สงคราม และการใช้กำลัง • การระงับข้อพิพาทตามกฎหมายมหาชนในระดับระหว่างประเทศ • สิ่งแวดล้อม	4
2	กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล Private International Law	• ความสัมพันธ์ทางกฎหมายเอกชนในระดับระหว่างประเทศ • การขัดกันแห่งกฎหมาย • สัญชาติ และคนต่างด้าว • การระงับข้อพิพาทตามกฎหมายเอกชนในระดับระหว่างประเทศ

วิชาเลือก

ในระหว่างศึกษาวิชาหลักนั้น ผู้ศึกษาสามารถเลือกเรียนบางวิชาจากรายการที่จัดไว้ให้แล้วแต่ความสนใจของตน วิชาประเภทนี้เรียก วิชาเลือก หรือเรียกกันตามหลักสูตรของสถาบันอุดมศึกษาไทยว่า "วิชาเลือกเสรี" (elective subject)

กระนั้น แม้จะมีชื่อว่า "เลือกเสรี" แต่โดยทั่วไป ผู้ศึกษาจำต้องเลือกเรียนและผ่านจนได้หน่วยกิตเป็นจำนวนที่กำหนดไว้ จึงจะสำเร็จหลักสูตร วิชาเลือกมีดังต่อไปนี้

#	ตำรา	เนื้อหา	หมายเหตุ
กฎหมายแพ่ง
1	ทรัพย์สินทางปัญญา Intellectual Property	หลักกฎหมายลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร เครื่องหมายทางการค้า และชื่อทางการค้า
กฎหมายมหาชน
1	สิทธิขั้นพื้นฐาน Fundamental Rights	ความหมาย ความสำคัญ ความเป็นมา และการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ตลอดจนสิทธิขั้นพื้นฐานตามรัฐธรรมนูญไทย
2	กฎหมายว่าด้วยสวัสดิการสังคม Law on Social Welfare	ความเป็นมา แนวคิด หลักการ หลักเกณฑ์ และนโยบายของรัฐเกี่ยวกับการจัดสวัสดิการสังคม เช่น ลูกจ้าง ครอบครัว สตรี เยาวชน คนชรา คนพิการ ฯลฯ รวมถึงข้อบกพร่อง ปัญหา และวิธีแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการดังกล่าว
3	กฎหมายเกี่ยวกับการผังเมืองและการควบคุมอาคาร Law Relating to City Planning and Construction Control	ความเป็นมา หลักกฎหมาย วิธีบังคับตามกฎหมาย มาตรการเกี่ยวกับการพัฒนาเมืองอันยังให้เกิดความจำเป็นต้องมีการวางผังเมืองและควบคุมอาคาร
4	กฎหมายว่าด้วยการปกครองส่วนท้องถิ่น Law on Local Government	แนวความคิดเกี่ยวกับการจัดการปกครองส่วนท้องถิ่น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทยในปัจจุบัน รวมถึงอำนาจหน้าหน้าที่และการคลังขององค์กรเหล่านี้ กับทั้งการควบคุมจากส่วนกลาง	ควรศึกษา • กฎหมายมหาชนเบื้องต้น และ • กฎหมายปกครอง 1 มาก่อน
5	ศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครองเปรียบเทียบ Comparative Law on Administrative Courts	ความหมาย ประวัติศาสตร์ ความคิด ความสำคัญ ภารกิจ โครงสร้าง อำนาจหน้าที่ วิธีพิจารณา ผลการพิจารณา และการบังคับตามผลการพิจารณาของศาลปกครองทั้งของไทยและต่างประเทศ	ควรศึกษา • กฎหมายมหาชนเบื้องต้น และ • กฎหมายปกครอง 2 มาก่อน
6	ศาลรัฐธรรมนูญและวิธีพิจารณาคดีรัฐธรรมนูญ Constitutional Court and Procedure	ประวัติศาสตร์และความคิดเกี่ยวกับศาลรัฐธรรมนูญ ตลอดจนภารกิจ โครงสร้าง อำนาจหน้าที่ วิธีพิจารณา ผลการพิจารณา และการบังคับตามผลการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญไทย	ควรศึกษา • กฎหมายมหาชนเบื้องต้น และ • กฎหมายรัฐธรรมนูญ มาก่อน
7	กฎหมายรัฐธรรมนูญเปรียบเทียบ Comparative Constitutional Law	หลักกฎหมายรัฐธรรมนูญไทย เปรียบเทียบกับของต่างประเทศในประเด็นสำคัญ
8	กฎหมายว่าด้วยการควบคุมการใช้อำนาจรัฐ Law on Control of Exercise of State Power	การควบคุมการใช้อำนาจรัฐ โดยสถาบันซึ่งมิใช่ศาล (เช่น ผู้ตรวจการแผ่นดิน คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ฯลฯ) และโดยประชาชน	ควรศึกษา • กฎหมายมหาชนเบื้องต้น มาก่อน
9	กฎหมายว่าด้วยเจ้าหน้าที่ของรัฐ Law on Public Authorities	ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับเจ้าหน้าที่ของรัฐประเภทต่าง ๆ เช่น ราชการ รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน ฯลฯ เป็นต้นว่า การได้มาซึ่งเจ้าหน้าที่ของรัฐ สิทธิและหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ของรัฐ กับทั้งวินัย การลงโทษ และการเรียกค่าเสียหายจากเจ้าหน้าที่ของรัฐ
10	กฎหมายมหาชนทางเศรษฐกิจเบื้องต้น Introduction to Public Economic Laws	ความเป็นมา หลักเกณฑ์ และมาตรการของการที่รัฐเข้าควบคุมและดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ รวมถึงข้อบกพร่อง ปัญหา และวิธีแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการดังกล่าว
11	กฎหมายพรรคการเมืองและการเลือกตั้ง Political Party and Electoral Law	ความเป็นมา วิวัฒนาการ โครงสร้าง และสภาพในปัจจุบันของพรรคการเมือง ระบบการเลือกตั้ง องค์กรที่จัดการเลือกตั้ง และกฎหมายการเลือกตั้ง ทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ รวมตลอดถึงข้อบกพร่อง ปัญหา และวิธีแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับการเลือกตั้ง
12	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมายมหาชนเยอรมัน Introduction to German Public Law	ความเป็นมาและวิวัฒนาการของกฎหมายมหาชนเยอรมัน สถาบันทางการเมืองเยอรมัน หลักและทฤษฎีทางกฎหมายมหาชนเยอรมัน เช่น หลักเกี่ยวกับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค นิติรัฐ ประชาธิปไตย สหพันธรัฐ ความเป็นธรรมทางสังคม ฯลฯ ตลอดจนวิธีที่ประเทศเยอรมนีบังคับหลักการเหล่านี้ให้เกิดผล
ระบบกฎหมาย
1	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายอังกฤษและอเมริกัน Introduction to Anglo-American Law	ความเป็นมา ลักษณะ นิติวิธี และประเพณีการใช้นิติวิธีของระบบกฎหมายอังกฤษและอเมริกัน (ระบบคอมมอนลอว์)
2	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายฝรั่งเศส Introduction to French Legal System	ความเป็นมา ลักษณะ สถาบันที่สำคัญ หลักกฎหมายที่สำคัญ ตลอดจนพัฒนาการใหม่ ๆ เกี่ยวกับระบบกฎหมายนี้
3	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายเยอรมัน Introduction to German Legal System
4	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายญี่ปุ่น Introduction to Japanese Legal System
5	ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับระบบกฎหมายไทย Introduction to Thai Legal System
6	กฎหมายโรมันเบื้องต้น Introduction to Roman Law	ประวัติศาสตร์และลักษณะของระบบกฎหมายโรมันซึ่งเป็นรากเหง้าของระบบซีวิลลอว์
7	ระบบซีวิลลอว์ Civil Law System	ความเป็นมาและวิวัฒนาการของระบบซีวิลลอว์ รวมถึงความคิดพื้นฐาน ทัศนคติ บ่อเกิดของกฎหมาย นิติวิธี และหลักกฎหมายที่สำคัญในระบบซีวิลลอว์
8	กฎหมายอิสลาม Islamic Law	ประวัติศาสตร์ ลักษณะ บ่อเกิด ระบบศาล และหลักของกฎหมายอิสลาม
กฎหมายระหว่างประเทศ
1	สิทธิมนุษยชน Human Rights	ความหมาย ความเป็นมา วิวัฒนาการ ทฤษฎี แนวคิด และปรัญชาเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ตลอดจนสภาพบังคับของสิทธิมนุษยชน กับวิธีส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน	ควรศึกษา • กฎหมายรัฐธรรมนูญ และ • สิทธิขั้นพื้นฐาน มาก่อน
2	กฎหมายองค์การระหว่างประเทศ Law of International Organisations	ความหมาย การก่อตั้ง สภาพบุคคล และสมาชิกภาพขององค์การระหว่างประเทศ ผลทางกฎหมายของข้อมติแห่งองค์การระหว่างประเทศ เอกสิทธิ์และความคุ้มกันสำหรับองค์การระหว่างประเทศ ตลอดจนปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับองค์การระหว่างประเทศ	ควรศึกษา • กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง มาก่อน
3	กฎหมายทะเล Law of the Sea	ความเป็นมาและบ่อเกิดของกฎหมายทะเล สถานะทางกฎหมายของพื้นน้ำในความควบคุมของรัฐ (เช่น น่านน้ำภายในทะเลอาณาเขต เขตเศรษฐกิจจำเพาะ ไหล่ทวีป หมู่เกาะ ช่องแคบ อ่าว ฯลฯ) และพื้นน้ำที่ไม่อยู่ในความควบคุมของรัฐใด ๆ (เช่น ทะเลหลวง เขตก้นทะเลลึก ฯลฯ) รวมถึงการกำหนดเขตทะเล ข้อพิพาททางกฎหมายทะเล และการระงับข้อพิพาทเหล่านั้น
4	กฎหมายอาญาระหว่างประเทศ International Criminal Law บางสำนักเรียก "กฎหมายอาชญากรรมระหว่างประเทศ"	หลักและทฤษฎีของกฎหมายอาญาระหว่างประเทศ ความผิดอาญาระหว่างประเทศที่ตราเป็นกฎหมายแล้ว กับทั้งการดำเนินคดีอาญาระหว่างประเทศ
5	ความร่วมมือระหว่างประเทศในทางอาญา International Cooperation in Criminal Matters	กฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดน หลักเกณฑ์ว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดนตามกฎหมายไทย ตลอดจนความร่วมมือระหว่างประเทศในการดำเนินคดีอาญาและการกำหนดความผิดอาญาสากล
6	กฎหมายสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ International Environmental Law	กฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยสิ่งแวดล้อม เช่น มลพิษข้ามแดน การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลก ความหลากหลายทางชีวภาพ การคุ้มครองพันธุ์พืชและสัตว์ กับทั้งบทบาทขององค์การระหว่างประเทศด้านสิ่งแวดล้อม

การศึกษาชั้นที่สอง

การศึกษาชั้นที่สอง หรือเรียกกันตามหลักสูตรสถาบันอุดมศึกษาทั่วไปว่าว่า "ชั้นปริญญาโท" (master's degree) ตามปรกติใช้เวลาศึกษาสองปี ผู้ศึกษาชั้นที่สองย่อมมีพื้นฐานมาจากชั้นที่หนึ่งแล้ว การศึกษาในชั้นที่สองนี้จึงมีความเข้มข้นและเฉพาะเจาะจงยิ่งขึ้น วิชาในชั้นที่สองมีดังต่อไปนี้

#	ตำรา	เนื้อหา
กฎหมายระหว่างประเทศ
1	กฎหมายการค้าระหว่างประเทศ International Trade Law	• นิยาม ความเป็นมา และลักษณะของการค้าระหว่างประเทศ • ความเป็นมา วิวัฒนาการ และบ่อเกิดกฎหมายการค้าระหว่างประเทศ • ซื้อขายระหว่างประเทศ ขนส่งทางทะเล ประกันภัยทางทะเล และเลตเตอร์ออฟเครดิต