ภาษาไทย/ไวยากรณ์/การใช้เครื่องหมาย/การประวิสรรชนีย์
คำที่ประวิสรรชนีย์
แก้ไขคำที่ออกเสียง อะ ที่ต้องประวิสรรชนีย์ (ะ) มีดังนี้
- คำไทยทุกคำที่ออกเสียงอะ เช่น ตะโก้ มะลิ มะละกอ
- คำไทยที่ขึ้นต้นด้วย ก ต ส เช่น กะทิ ตะลึง สะกด
- พยางค์หน้าของคำที่เป็นคำควบกล้ำ กร ตร ปร พร และออกเสียง อะ เช่น กระเป๋า ตระกูล ประจวบ พระพุทธเจ้า
- คำที่พยางค์หน้ากร่อนเป็นเสียงอะ จากคำเดิมที่เป็นคำประสม เช่น
- หมากม่วง - มะม่วง
- ต้นเคียน - ตะเคียน
- เฌอเอม - ชะเอม
- ตัวขาบ - ตะขาบ
- สายดือ - สะดือ
- คำที่เดิมประวิสรรชนีย์อยู่แล้ว แต่เมื่อเติม ร เพื่อใช้ในการประพันธ์ก็ยังคงประวิสรรชนีย์ตามเดิม เช่น
- สะคราญ - สระคราญ
- ชะลอ - ชระลอ
- ชะง่อน - ชระง่อน
- คำที่กร่อนมาจากคำซ้ำหรือคำอัพภาสในไวยากรณ์บาลีสันสกฤต เช่น
- คึกคึก - คะคึก
- รื่นรื่น - ระรื่น
- แจ้วแจ้ว - จะแจ้ว
- คำที่มาจากภาษาบาลีสันสกฤตที่มีพยางค์ท้ายออกเสียงอะ เช่น ธุระ พละ มรณะ
- คำที่มาจากภาษาชวาซึ่งมีพยางค์ออกเสียงอะ เช่น ปะไหมสุหรี มะเดหวี ปะตาระกาหลา
- คำที่มาจากภาษาอื่น ๆ ที่มีพยางค์ออกเสียงอะ เช่น ซากุระ โซบะ ตือบะ แป๊ะซะ มะกะโรนี
คำที่ไม่ประวิสรรชนีย์
แก้ไขคำที่ออกเสียง อะ ที่ไม่ต้องประวิสรรชนีย์ (ะ) มีดังนี้
- คำที่เป็นอักษรนำ เช่น
- ขนม อ่านว่า ขะ - หนม
- ฉลอง อ่านว่า ฉะ - หลอง
- สวาท อ่านว่า สะ - หวาด
- คำไทยที่มีตัวสะกดออกเสียง อะ เช่น
- จักจั่น อ่านว่า จัก - กะ - จั่น
- สัปดน อ่านว่า สับ - ปะ - ดน
- ตุ๊กตา อ่านว่า ตุ๊ก - กะ - ตา
- คำที่แผลงมาจากคำเดิมซึ่งไม่ประวิสรรชนีย์ เช่น
- ชอุ่ม มาจาก ชะอุ่ม
- ชไม มาจาก ชะไม
- ชอ่ำ มาจาก ชะอ่ำ
- คำที่ออกเสียงอะโดยไม่ประวิสรรชนีย์ที่ได้รับการยกเว้น คือ ณ พณ ธ
- คำที่ออกเสียงอะกึ่งเสียง เช่น ขโมย สติ อนุรักษ์
- คำที่เป็นคำสมาสในภาษาบาลีสันสกฤต ซึ่งมีเสียงอะระหว่างคำ เช่น วัฒนธรรม ศิลปศึกษา สาธารณสุข
