ภาษาเยอรมัน/ไวยากรณ์/คำสรรพนาม

บุรุษสรรพนาม

ภาษาเยอรมันมีบุรุษสรรพนามแบ่งตามบุรุษ เพศ และพจน์ ดังนี้

บุรุษ	เพศชาย	เพศหญิง	เพศกลาง	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	ich			wir
ที่สอง (สนิท)	du			ihr
ที่สอง (สุภาพ)	Sie
ที่สาม	er	sie	es	sie

• สรรพนามบุรุษที่หนึ่งเอกพจน์คือ ich ("ฉัน") และพหูพจน์คือ wir ("พวกเรา")
• สรรพนามบุรุษที่สองในภาษาเยอรมันมีการใช้สองรูปแบบคือ แบบสนิทกับแบบสุภาพ แบบสนิทมักใช้กับคนในครอบครัว เพื่อนฝูง เพื่อนร่วมงานที่รู้จักกันดี หรือเด็กเล็ก เป็นต้น ส่วนแบบสุภาพจะใช้กับคนแปลกหน้าหรือบุคคลที่เราต้องการให้ความเคารพ ในบางสถานการณ์ไม่มีกฎตายตัวว่าจะต้องใช้รูปแบบใด
  • แบบสนิทจะใช้รูปเอกพจน์คือ du ("เธอ") และพหูพจน์คือ ihr ("พวกเธอ")
  • แบบสุภาพจะใช้ Sie ทั้งในกรณีเอกพจน์ ("คุณ") และพหูพจน์ ("พวกคุณ") และใช้ตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ S เสมอไม่ว่าจะอยู่ที่ตำแหน่งใดของประโยค
• สรรพนามบุรุษที่สามเอกพจน์จะแบ่งออกเป็นเพศ 3 เพศคือ er ("เขา"), sie ("หล่อน"), และ es ("มัน") ส่วนรูปพหูพจน์ใช้รูปเดียวคือ sie เหมือนกับรูปเอกพจน์เพศหญิง (แปลได้ทั้ง "พวกเขา", "พวกหล่อน" และ "พวกมัน") เราจะแยกความแตกต่างระหว่างสองคำนี้ออกได้เฉพาะจากการสังเกตรูปผันคำกริยา
• ในภาษาเยอรมันยังมีการใช้สรรพนามบุรุษที่สามแทนคำนามในเพศต่าง ๆ (คำนามในภาษาเยอรมันมีเพศ) ซึ่งใช้เมื่อกล่าวถึงคำนามดังกล่าวมาก่อนหน้าแล้วและไม่ต้องการกล่าวซ้ำ จึงกล่าวด้วยบุรุษสรรพนามเหล่านี้แทน คือ เอกพจน์เพศชาย ใช้ er, เอกพจน์เพศหญิง ใช้ sie, เอกพจน์เพศกลาง ใช้ es และพหูพจน์ใช้ sie การใช้นี้รวมไปถึงสิ่งไม่มีชีวิตหรือคำนามนามธรรมได้อีกด้วย เช่น

Wo ist der Mann? Er ist draußen. ― "ผู้ชายอยู่ที่ไหน เขาอยู่ข้างนอก"

Wo ist das Auto? Es steht auf der Straße. ― "รถยนต์อยู่ที่ไหน รถยนต์อยู่บนถนน"

Wo ist die Katze? Sie liegt auf dem Sofa. ― "แมวอยู่ที่ไหน มันนอนอยู่บนโซฟา"

Wo ist das Baby? Es schläft. ― "เด็กทารกอยู่ที่ไหน (เขาหรือเธอ) กำลังหลับอยู่"

• บุรุษสรรพนามทั้งหมดดังกล่าวคือรูปประธาน (กรรตุการก หรือ nominative ในภาษาอังกฤษ) ภาษาเยอรมันยังมีการกอื่นและบุรุษสรรพนามดังกล่าวจะผันในรูปแตกต่างกันไป