ภาษาเยอรมัน/ไวยากรณ์/คำกริยา

คำกริยาในภาษาเยอรมันสามารถผันได้ โดยจะผันตามประธาน นอกจากนี้ยังสามารถบอกกาลว่าปัจจุบันหรืออดีต อยู่ในรูปบอกเล่า คำสั่ง หรือสมมุติ คำกริยาในภาษาเยอรมันส่วนใหญ่ที่พบในพจนานุกรมจะลงท้ายด้วย -en จะเป็นรูปกริยากลาง (หรือ infinitive ในภาษาอังกฤษ) โดยส่วนหน้า -en จะเรียกว่า "ต้นเค้า" (หรือ stem) คำกริยาส่วนที่เหลือมีรูปกริยากลางลงท้ายด้วย -rn และ -ln

คำกริยาที่ผันแบบปกติ

คำกริยาที่มีการผันแบบปกติ (regular verb) ที่มีรูปกริยากลางลงท้ายด้วย -en เราสามารถผันได้โดยการตัดรูปลงท้าย -en ของรูปกริยากลางและเติมรูปผันดังต่อไปนี้

รูปผันลงท้าย (กาลปัจจุบัน, บอกเล่า)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	-e	-en
ที่สอง (สนิท)	-st	-t
ที่สอง (สุภาพ)	-en
ที่สาม	-t	-en

การผันคำกริยา kommen (มา)

บุรุษ	เพศชาย	เพศหญิง	เพศกลาง	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	Ich komme. "ฉันมา"			Wir kommen. "พวกเรามา"
ที่สอง (สนิท)	Du kommst. "เธอมา"			Ihr kommt. "พวกเธอมา"
ที่สอง (สุภาพ)	Sie kommen. "คุณมา; พวกคุณมา"
ที่สาม	Er kommt. "เขามา"	Sie kommt. "หล่อนมา"	Es kommt. "มันมา"	Sie kommen. "พวกเขามา"

คำกริยาที่รูปกริยากลางลงท้ายด้วย -rn และ -ln เมื่อผันให้ตัด -n ออกและเติมรูปผันตามปกติ แต่จะไม่ใส่ e ยกเว้นบุรุษที่หนึ่งเอกพจน์ (ฉัน) เช่น wandern ("เดินเขา"), lächeln ("ยิ้ม")

รูปผันลงท้าย (กาลปัจจุบัน, บอกเล่า)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	-e	-n
ที่สอง (สนิท)	-st	-t
ที่สอง (สุภาพ)	-n
ที่สาม	-t	-n

การผันคำกริยา wandern

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	wandere	wandern
ที่สอง (สนิท)	wanderst	wandert
ที่สอง (สุภาพ)	wandern
ที่สาม	wandert	wandern

การผันคำกริยา lächeln

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	lächele หรือ lächle	lächeln
ที่สอง (สนิท)	lächelst	lächelt
ที่สอง (สุภาพ)	lächeln
ที่สาม	lächelt	lächeln

รูปผันพิเศษ

คำกริยาที่ผันแบบปกติบางคำไม่สามารถรักษากฎรูปผันตามตารางด้านบนสุดได้ เนื่องจากจะทำให้ออกเสียงยากหรือออกเสียงไม่ได้ จึงมีกฎเพิ่มเติมดังนี้

• คำกริยาที่มีต้นเค้าลงท้ายด้วย d, t จะมีการเพิ่ม -e ลงในรูปผันบางรูป เช่น arbeiten ("ทำงาน"), antworten ("ตอบ"), reden ("พูดคุย")

รูปผันลงท้าย (กาลปัจจุบัน, บอกเล่า)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	-e	-en
ที่สอง (สนิท)	-est	-et
ที่สอง (สุภาพ)	-en
ที่สาม	-et	-en

การผันคำกริยา arbeiten

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	arbeite	arbeiten
ที่สอง (สนิท)	arbeitest	arbeitet
ที่สอง (สุภาพ)	arbeiten
ที่สาม	arbeitet	arbeiten

• คำกริยาที่มีต้นเค้าลงท้ายด้วย s, z, ß จะผัน -t แทน -st เช่น heißen ("ถูกเรียกว่า"), tanzen ("เต้น"), sitzen ("นั่ง")

รูปผันลงท้าย (กาลปัจจุบัน, บอกเล่า)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	-e	-en
ที่สอง (สนิท)	-t	-t
ที่สอง (สุภาพ)	-en
ที่สาม	-t	-en

การผันคำกริยา sitzen

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	sitze	sitzen
ที่สอง (สนิท)	sitzt	sitzt
ที่สอง (สุภาพ)	sitzen
ที่สาม	sitzt	sitzen

คำกริยาที่ผันแบบไม่ปกติ

คำกริยาส่วนหนึ่งในภาษาเยอรมันมีรูปผันที่ไม่เป็นไปตามกฎ ซึ่งผู้เรียนต้องท่องจำรูปผันเฉพาะเหล่านี้

sein

sein คือคำกริยาสำคัญหนึ่งในภาษาเยอรมัน แปลว่า "เป็น, อยู่, คือ" (to be ในภาษาอังกฤษ) และยังใช้เป็นกริยาช่วย

การผันคำกริยา sein

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	bin	sind
ที่สอง (สนิท)	bist	seid
ที่สอง (สุภาพ)	sind
ที่สาม	ist	sind

haben

haben คือคำกริยาสำคัญอีกตัวในภาษาเยอรมัน แปลว่า "มี" (to have ในภาษาอังกฤษ) และยังใช้เป็นกริยาช่วย รูปผันบางส่วนยังคงเป็นไปตามกฎ

การผันคำกริยา haben

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	habe	haben
ที่สอง (สนิท)	hast	habt
ที่สอง (สุภาพ)	haben
ที่สาม	hat	haben

คำกริยาอื่น

คำกริยาที่มีรูปผันไม่ปกติส่วนใหญ่จะมีรูปผันเอกพจน์ที่ไม่เป็นไปตามกฎ ส่วนรูปผันพหูพจน์จะยังคงเป็นไปตามกฎ

การผันคำกริยา mögen (ชอบ)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	mag	mögen
ที่สอง (สนิท)	magst	mögt
ที่สอง (สุภาพ)	mögen
ที่สาม	mag	mögen

การผันคำกริยา wissen (รู้)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	weiß	wissen
ที่สอง (สนิท)	weißt	wisst
ที่สอง (สุภาพ)	wissen
ที่สาม	weiß	wissen

การผันคำกริยา tun (ทำ)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	tue	tun
ที่สอง (สนิท)	tust	tut
ที่สอง (สุภาพ)	tun
ที่สาม	tut	tun

คำกริยาที่ผันแล้วเปลี่ยนสระต้นเค้า

มีคำกริยาจำนวนหนึ่งในภาษาเยอรมันที่เมื่อผันในรูปเอกพจน์บุรุษที่สอง (เธอ) และเอกพจน์บุรุษที่สาม (เขา, หล่อน, มัน) แล้วจะเปลี่ยนสระในรูปต้นเค้า

e → i

การผันคำกริยา sprechen (พูด)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	spreche	sprechen
ที่สอง (สนิท)	sprichst	sprecht
ที่สอง (สุภาพ)	sprechen
ที่สาม	spricht	sprechen

การผันคำกริยา essen (กิน)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	esse	essen
ที่สอง (สนิท)	isst	esst
ที่สอง (สุภาพ)	essen
ที่สาม	isst	essen

คำกริยาสำคัญคำอื่นที่ผันตามกฎนี้เช่น geben (ให้), helfen (ช่วย), lesen (อ่าน), nehmen (เอา), vergessen (ลืม), werden (กลายเป็น) พึงระลึกว่าไม่ใช่คำกริยาที่มีสระ e จะเปลี่ยนเป็น i ทุกตัว คำที่ไม่เปลี่ยนเช่น gehen (ไป)

e → ie

การผันคำกริยา sehen (ดู)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	sehe	sehen
ที่สอง (สนิท)	siehst	seht
ที่สอง (สุภาพ)	sehen
ที่สาม	sieht	sehen

คำกริยาคำอื่นที่ผันตามกฎนี้เช่น empfehlen (แนะนำ)

a → ä และ au → äu

การผันคำกริยา schlafen (หลับ)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	schlafe	schlafen
ที่สอง (สนิท)	schläfst	schlaft
ที่สอง (สุภาพ)	schlafen
ที่สาม	schläft	schlafen

การผันคำกริยา laufen (วิ่ง)

บุรุษ	เอกพจน์	พหูพจน์
ที่หนึ่ง	laufe	laufen
ที่สอง (สนิท)	läufst	lauft
ที่สอง (สุภาพ)	laufen
ที่สาม	läuft	laufen

คำกริยาสำคัญคำอื่นที่ผันตามกฎนี้เช่น fahren (ขับขี่), tragen (ถือ, ใส่), fallen (ตก, โค่น)