ภาษาละติน/บทที่ 2

การผันพจน์ของคำนาม

คำนามในภาษาละตินมีสองพจน์ ได้แก่ เอกพจน์ และพหูพจน์ คำนามจะผันจากเอกพจน์เป็นพหูพจน์ได้โดยการเปลี่ยนท้ายคำ (วิภัตติ) ยกตัวอย่างเช่น

Nauta pugnat	นักเดินเรือต่อสู้
Nautae pugnant	นักเดินเรือทั้งหลายต่อสู้

กฎ: คำนามที่มีวิภัตติของเอกพจน์ -a จะผันวิภัตติของพหูพจน์เป็น -ae

แบบทดสอบ

จงผันคำนามต่อไปนี้ให้อยู่ในรูปพหูพจน์

1. agricola น. ชาวนา (อังกฤษ: agriculture)
2. aqua น. น้ำ (อังกฤษ: aquarium)
3. causa น. สาเหตุ, เหตุผล (อังกฤษ: cause)
4. domina น. นายหญิง (อังกฤษ: dominate)
5. fīlia น. ลูกสาว (อังกฤษ: filial)
6. fortūna น. สมบัติ (อังกฤษ: fortune)
7. fuga น. การหลบหนี (อังกฤษ: fugitive)
8. injūria น. ความผิด (อังกฤษ: injury)
9. lūna น. พระจันทร์ (อังกฤษ: luna)
10. nauta น. นักเดินเรือ (อังกฤษ: nautical)
11. puella น. เด็กผู้หญิง
12. silva น. ป่า (อังกฤษ: silvan)
13. terra น. พื้นดิน (อังกฤษ: terrace)

การผันตามกันของประธานและกริยาหลัก

โปรดสังเกตประโยคทั้งสองนี้

Nauta pugnat.	นักเดินเรือต่อสู้
Nautae pugnant.	นักเดินเรือทั้งหลายต่อสู้

กฎ: กริยาระบุกาลของประโยคจะต้องมีบุรุษและพจน์เดียวกันกับประธานเสมอ

กฎ: วิภัตติของกริยาเอกพจน์ บุรุษที่สาม กรรตุวาจก ลงท้ายด้วย -t ส่วนวิภัตติของกริยาพหูพจน์ บุรุษที่สาม กรรตุวาจก ลงท้ายด้วย -nt

แบบทดสอบ

จงผันกริยาต่อไปนี้ จากรูปเอกพจน์ บุรุษที่สาม กรรตุวาจก ให้เป็นรูปพหูพจน์ บุรุษที่สาม กรรตุวาจก

1. amat ก. (เขา/เธอ/มัน) ชอบ/กำลังชอบ (อังกฤษ: amity, amiable)
2. labōrat ก. (เขา/เธอ/มัน) ทำงาน/กำลังทำงาน (อังกฤษ: labor)
3. nūntiat ก. (เขา/เธอ/มัน) ประกาศ/กำลังประกาศ
4. portat ก. (เขา/เธอ/มัน) ถือ/กำลังถือ (อังกฤษ: porter)
5. pugnat ก. (เขา/เธอ/มัน) ต่อสู้/กำลังต่อสู้ (อังกฤษ: pugnacious)

แบบทดสอบ

จงแปลประโยคต่อไปนี้เป็นภาษาละติน

1. ลูกสาวรัก, ลูกสาวทั้งหลายรัก
2. นักเดินเรือกำลังถือ, นักเดินเรือทั้งหลายกำลังถือ
3. ชาวนาทำงาน, ชาวนาทั้งหลายทำงาน
4. เด็กผู้หญิงกำลังประกาศ, เด็กผู้หญิงทั้งหลายประกาศ
5. นายหญิงทั้งหลายกำลังถือ, นายหญิงถือ

จงแปลประโยคต่อไปนี้เป็นภาษาไทย

1. Nauta pugnat, nautae pugnant.
2. Puella amat, puellae amant.
3. Agricola portat, agricolae portant.
4. Fīlia labōrat, fīliae labōrant.
5. Nauta nūntiat, nautae nūntiant.
6. Dominae amant, domina amat.