ภาษาบาลีสำหรับผู้เริ่มต้น/บทที่ 8

ภาษาบาลีในบทนี้จะกล่าวถึงเรื่องดังต่อไปนี้

1. การผันคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะให้เป็นสัมโพธนาการกหรือผู้ที่ถูกเรียก ซึ่งสามารถแปลเป็นภาษาไทยได้ว่า "นี่แน่ะ, ดูก่อน" เป็นต้น
2. แสดงตารางสรุปรูปผันทั้งหมดของคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะ
3. แสดงตารางสรุปรูปผันของคำนามเพศกลางลงท้ายเสียงอะ ซึ่งส่วนใหญ่ผันเหมือนคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะ
4. แนะนำคำศัพท์ใหม่ได้แก่ คำนามเพศกลางลงท้ายเสียงอะ และคำกริยา

การผันคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะ: สัมโพธนาการก

สัมโพธนาการก (vocative case) ของคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะจะไม่มีการเปลี่ยนรูปลงท้ายเมื่อเป็นเอกพจน์ เมื่อเป็นพหูพจน์ให้เปลี่ยนจากเสียงอะ เป็น อา เมื่อแปลแล้วจะมีความหมายว่า "แน่ะ, นี่แน่ะ, ดูก่อน, ข้าแต่" ดังนี้

เอกพจน์

1. นร (ดูก่อนคน)
2. มาตุล (นี่แน่ะลุง)
3. กสฺสก (ข้าแต่ชาวนา)

พหูพจน์

1. นร + า = นารา (ดูก่อนคนทั้งหลาย)
2. มาตุล + า = มาตุลา (นี่แน่ะลุงทั้งหลาย)
3. กสฺสก + า = กสฺสกา (ข้าแต่ชาวนาทั้งหลาย)

ตารางสรุปการผันคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะ

นร (คน, ชาย)

การก \ พจน์	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก (ปฐมา)	นโร	นรา
กรรมการก (ทุติยา)	นรํ	นเร
กรณการก (ตติยา)	นเรน	นเรหิ (นเรภิ)
สัมปทานการก (จตุตถี)	นราย, นรสฺส	นรานํ
อปาทานการก (ปัญจมี)	นรา, นรมฺหา, นรสฺมา	นเรหิ (นเรภิ)
สัมพันธการก (ฉัฏฐี)	นรสฺส	นรานํ
อธิกรณการก (สัตตมี)	นเร, นรมฺหิ, นรสฺมิํ	นเรสุ
สัมโพธนการก (อาลปนะ)	นร	นรา

การผันคำนามเพศกลางลงท้ายเสียงอะ

ช่องที่ใช้เครื่องหมาย ... คือใช้กฎเดียวกันกับการผันคำนามเพศชายลงท้ายเสียงอะ

ผล (ผลไม้)

การก \ พจน์	เอกพจน์	พหูพจน์
กรรตุการก (ปฐมา)	ผลํ	ผลา, ผลานิ
กรรมการก (ทุติยา)	ผลํ	ผเล, ผลานิ
กรณการก (ตติยา)	...	...
สัมปทานการก (จตุตถี)	...	...
อปาทานการก (ปัญจมี)	...	...
สัมพันธการก (ฉัฏฐี)	...	...
อธิกรณการก (สัตตมี)	...	...
สัมโพธนการก (อาลปนะ)	ผล	ผลานิ

คำศัพท์

คำนามเพศกลางลงท้ายเสียงอะ

• นยน, โลจน - ตา
• ปุปฺผ, กุสุม - ดอกไม้
• ปณฺณ - ใบไม้
• นคร - เมือง
• ภณฺฑ - ของ
• รูป - วัตถุ
• อุทก, ชล - น้ำ
• เคห, ฆร - บ้าน
• ติณ - หญ้า
• อุยฺยาน - สวน
• สีล - ศีล, นิสัย
• ทวาร - ประตู
• อรญฺญ, วน - ป่า
• อาสน - ที่นั่ง
• ขีร - นม
• เขตฺต - นา
• ทาน - ทาน, การให้
• วตฺถ - เสื้อผ้า

คำกริยา

• วิวารติ - เปิด
• อุฏฺฐหติ - ตื่น
• โอวทติ - ให้คำแนะนำ, สั่งสอน
• อกฺโกสติ - ด่า
• นจฺจติ - เต้น, รำ
• ผุสติ - สัมผัส
• สํหรติ - เก็บเกี่ยว
• ภินฺทติ - ทำให้แตกพัง
• นิกฺขิปติ - วาง
• อนุสาสติ - สั่งสอน
• อาสิญฺจติ - ประพรม
• ปิพติ, ปิวติ - ดื่ม

แบบฝึกหัด

สารบัญ

บทนำ - การอ่านออกเสียง

บทที่ 1 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นผู้ทำ รูปเอกพจน์และพหูพจน์, การผันกริยากาลปัจจุบันสำหรับประธานบุรุษที่ 3 เอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 2 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นกรรมตรง รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 3 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นเครื่องทำ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 4 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นต้นกำเนิด รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 5 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นกรรมรอง รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 6 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นเจ้าของ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 7 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นสถานที่ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 8 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นคำร้องเรียก รูปเอกพจน์และพหูพจน์, การผันคำนามเพศกลางที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ

บทที่ 9 - การสร้างคำนามจากกริยา

บทที่ 10 - การผันคำกริยาเพื่อไม่ให้ระบุกาล

บทที่ 11 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน, การผันคำนามเพศชายและเพศกลาง

บทที่ 12 - การผันคำกริยาในกาลปัจจุบัน และบอกความเป็นผู้กระทำ

บทที่ 13 - การผันคำกริยาในกาลปัจจุบัน และบอกความเป็นผู้กระทำ (ภาคต่อ)

บทที่ 14 - การผันคำกริยาเพื่อบอกกาลอนาคต

บทที่ 15 - การผันคำกริยาเพื่อบอกความเป็นไปได้และคำแนะนำ

บทที่ 16 - การผันคำกริยาเพื่อบอกคำสั่ง

บทที่ 17 - การผันคำกริยาเพื่อบอกกาลอดีต

บทที่ 18 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อา

บทที่ 19 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้น

บทที่ 20 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ และ อี

บทที่ 21 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน (ภาคต่อ), การผันคำนามเพศหญิง

บทที่ 22 - การผันคำกริยาเพื่อบอกความเป็นผู้ถูกกระทำในกาลอนาคต

บทที่ 23 - การผันคำกริยาเพื่อบอกการไหว้วานหรือการบังคับ

บทที่ 24 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อุ

บทที่ 25 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ

บทที่ 26 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อี

บทที่ 27 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อุ และ อู

บทที่ 28 - การผันคำนามของผู้กระทำกริยา และคำนามที่บ่งบอกความสัมพันธ์ทางเครือญาติ

บทที่ 29 - การผันคำนามเพศกลางที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ และ อุ

บทที่ 30 - การผันคำคุณศัพท์ที่ลงท้ายด้วย -วนฺตุ และ -มนฺตุ

บทที่ 31 - การผันคำสรรพนามบอกบุรุษ

บทที่ 32 - การผันคำสรรพนามบอกบุรุษ สรรพนามบอกความสัมพันธ์ สรรพนามบอกระยะ และสรรพนามบอกคำถาม

ภาคผนวก - รายการคำกริยาในภาษาบาลี, รายการคำที่นอกเหนือจากคำกริยาในภาษาบาลี