วิกิตำรา

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษาบาลีสำหรับผู้เริ่มต้น/บทที่ 1"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Ponpan (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 344 ครั้ง
Ponpan (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 344 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัดที่ 82:
|-
| กสฺสก + '''-า'''<br/>(kassaka + -ā) || → || style="background: #FFFF99" | '''กสฺสกา'''<br/>(kassakā) || อันว่าชาวนาทั้งหลาย
|}
 
ตัวอย่างรูปผันของคำศัพท์อื่น นำมาจากตารางคำศัพท์ข้างบน
 
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center;"
! ต้นเค้าคำนาม || กรรตุการก เอกพจน์ || กรรตุการก พหูพจน์
|-
! style="background: LightCyan" | ช. –ะ || style="background: LightCyan" | โ– || style="background: LightCyan" | –า
|-
| กุมาร || กุมาโร || กุมารา
|-
| ปุริส || ปุริโส || ปุริสา
|-
| ปุตฺต || ปุตฺโต || ปุตฺตา
|-
| พฺราหฺมณ || พฺราหฺมโณ || พฺราหฺมณา
|-
| พุทฺธ<br/>ตถาคต<br/>สุคต || พุทฺโธ<br/>ตถาคโต<br/>สุคโต || พุทฺธา<br/>ตถาคตา<br/>สุคตา
|-
| ภูปาล || ภูปาโล || ภูปาลา
|-
| มนุสฺส || มนุสฺโส || มนุสฺสา
|-
| วาณิช || วาณิโช || วาณิชา
|-
| สหาย<br/>สหายก<br/>มิตฺต || สหาโย<br/>สหายโก<br/>มิตฺโต || สหายา<br/>สหายกา<br/>มิตฺตา
|}
 
เส้น 136 ⟶ 110:
|}
 
== การสร้างประโยค ==
ตัวอย่างรูปผันของคำศัพท์อื่น นำมาจากตารางคำศัพท์ข้างบน
 
* ประโยคในภาษาบาลีจะเรียงเป็น '''ประธาน + กริยา''' (SV)
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: center;"
* คำกริยามีการผันตามประธานเสมอ นั่นคือ ประธานเป็นเอกพจน์หรือพหูพจน์ กริยาก็ต้องผันเป็นเอกพจน์หรือพหูพจน์ตามลำดับ
! rowspan="2" | ต้นเค้าคำกริยา || colspan="2" | กาลปัจจุบัน บุรุษที่สาม
 
: {| class="wikitable"
<!-- border-style: top right bottom left; -->
! style="border-style: solid none solid solid; background: #FFFF99" | นโร
! style="border-style: solid solid solid none; background: #FFFF99" | ภาสติ.
| อันว่าคน พูดอยู่
|-
! style="border-style: solid none solid solid; background: #FFFF99" | นรา
! style="border-style: solid solid solid none; background: #FFFF99" | ภาสนฺติ.
| อันว่าคนทั้งหลาย พูดอยู่
|-
| ประธาน<br/>(nom)
| กริยา
|}
 
== แบบฝึกหัด ==
 
=== จงผันคำนาม ===
จงผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ต่อไปนี้ ให้อยู่ในรูปประธาน ทั้งเอกพจน์และพหูพจน์ พร้อมแปลเป็นภาษาไทย
 
{{Div col}}
# กุมาร
# ปุริส
# ปุตฺต
# พฺราหฺมณ
# พุทฺธ
# ตถาคต
# สุคต
# ภูปาล
# มนุสฺส
# วาณิช
# สหาย
# สหายก
# มิตฺต
{{div col end}}
 
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
! colspan="3" | ตัวอย่างเฉลย
|-
! rowspan="2" | ต้นเค้าคำนาม || colspan="2" | รูปผันประธาน
|-
! เอกพจน์ || พหูพจน์
|-
! style="background: LightCyan" | ช. –ะ || style="background: LightCyan" | –ติโ– || style="background: LightCyan" | –นฺติา
|-
| '''กุมาร'''<br/>(เด็กชาย) || กุมาโร<br/>(เด็กชาย) || กุมารา<br/>(เด็กชายทั้งหลาย)
| คจฺฉ || คจฺฉติ || คจฺฉนฺติ
|-
| '''ปุริส'''<br/>(ผู้ชาย) || ปุริโส<br/>(ผู้ชาย) || ปุริสา<br/>(พวกผู้ชาย)
| ฉินฺท || ฉินฺทติ || ฉินฺทนฺติ
|-
| '''ปุตฺต'''<br/>(ลูกชาย) || ปุตฺโต<br/>(ลูกชาย) || ปุตฺตา<br/>(เหล่าลูกชาย)
| ธาว || ธาวติ || ธาวนฺติ
|-
| '''พฺราหฺมณ'''<br/>(พราหมณ์) || พฺราหฺมโณ<br/>(พราหมณ์) || พฺราหฺมณา<br/>(พราหมณ์ทั้งหลาย)
| ปสฺส || ปสฺสติ || ปสฺสนฺติ
|-
| '''พุทฺธ<br/>ตถาคต<br/>สุคต'''<br/>(พระพุทธเจ้า) || พุทฺโธ<br/>ตถาคโต<br/>สุคโต<br/>(พระพุทธเจ้า) || พุทฺธา<br/>ตถาคตา<br/>สุคตา<br/>(พระพุทธเจ้าทั้งหลาย)*
| ภุญฺช || ภุญฺชติ || ภุญชนฺติ
|-
| '''ภูปาล'''<br/>(พระราชา) || ภูปาโล<br/>(พระราชา) || ภูปาลา<br/>(พระราชาทั้งหลาย)
| สย || สยติ || สยนฺติ
|-
| '''มนุสฺส'''<br/>(มนุษย์) || มนุสฺโส<br/>(มนุษย์) || มนุสฺสา<br/>(มนุษย์ทั้งหลาย)
| อาคจฺฉ || อาคจฺฉติ || อาคจฺฉนฺติ
|-
| '''วาณิช'''<br/>(พ่อค้า) || วาณิโช<br/>(มนุษย์) || วาณิชา<br/>(เหล่าพ่อค้า)
|-
| '''สหาย<br/>สหายก<br/>มิตฺต'''<br/>(เพื่อน) || สหาโย<br/>สหายโก<br/>มิตฺโต<br/>(เพื่อน) || สหายา<br/>สหายกา<br/>มิตฺตา<br/>(พวกเพื่อน ๆ)
|-
| colspan="3" | (*) พุทฺธ, ตถาคต, สุคต หมายถึง พระพุทธเจ้า ซึ่งมีองค์เดียว ปกติจึงใช้เฉพาะรูปเอกพจน์
|}
 
=== จงผันคำกริยา ===
== การสร้างประโยค ==
จงผันคำกริยาต่อไปนี้ ให้อยู่ในรูปกาลปัจจุบัน บุรุษที่สาม ทั้งเอกพจน์และพหูพจน์ พร้อมแปลเป็นภาษาไทย
 
# คจฺฉ
* ประโยคในภาษาบาลีจะเรียงเป็น '''ประธาน + กริยา''' (SV)
# ฉินฺท
* คำกริยามีการผันตามประธานเสมอ นั่นคือ ประธานเป็นเอกพจน์หรือพหูพจน์ กริยาก็ต้องผันเป็นเอกพจน์หรือพหูพจน์ตามลำดับ
# ธาว
# ปสฺส
# ภุญฺช
# สย
# อาคจฺฉ
 
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
! colspan="3" | ตัวอย่างเฉลย
<!-- border-style: top right bottom left; -->
! style="border-style: solid none solid solid;" | นโร
! style="border-style: solid solid solid none;" | ภาสติ.
| อันว่าคน พูดอยู่
|-
! rowspan="2" | ต้นเค้าคำกริยา || colspan="2" | กาลปัจจุบัน บุรุษที่สาม
! style="border-style: solid none solid solid;" | นรา
! style="border-style: solid solid solid none;" | ภาสนฺติ.
| อันว่าคนทั้งหลาย พูดอยู่
|-
! เอกพจน์ || พหูพจน์
| ประธาน<br/>(nom)
|-
| กริยา
! style="background: LightCyan" | || style="background: LightCyan" | –ติ || style="background: LightCyan" | –นฺติ
|-
| '''คจฺฉ''' (ไป) || คจฺฉติ || คจฺฉนฺติ
|-
| '''ฉินฺท''' (ตัด) || ฉินฺทติ || ฉินฺทนฺติ
|-
| '''ธาว''' (วิ่ง) || ธาวติ || ธาวนฺติ
|-
| '''ปสฺส''' (เห็น, มอง, ดู) || ปสฺสติ || ปสฺสนฺติ
|-
| '''ภุญฺช''' (กิน) || ภุญฺชติ || ภุญชนฺติ
|-
| '''สย''' (นอน, หลับ) || สยติ || สยนฺติ
|-
| '''อาคจฺฉ''' (มา) || อาคจฺฉติ || อาคจฺฉนฺติ
|}
 
== แบบฝึกหัด ==
=== จงแปลเป็นภาษาไทย ===
 
;หมายเหตุ ''อักษรไทย — อักษรละติน''
# ภูปาโล ภุญฺชติ. — (Bhūpālo bhuñjati.)
# ปุตฺตา สยนฺติ. — (Puttā sayanti.)
# วาณิชา สยนฺติ. — (Vāṇijā sayanti.)
# พุทฺโธ ปสฺสติ. — (Buddho passati.)
# กุมาโร ธาวติ. — (Kumāro dhāvati.)
# มาตุโล กสติ. — (Mātulo kasati.)
# พฺราหฺมณา ภาสนฺติ. — (Brāhmaṇā bhāsanti.)
# มิตฺตา คจฺฉนฺติ. — (Mittā gacchanti.)
# กสฺสกา ปจนฺติ. — (Kassakā pacanti.)
# มนุสฺโส ฉินฺทติ. — (Manusso chindati.)
# ปุริสา ธาวนฺติ. — (Purisā dhāvanti.)
# สหายโก ภุญฺชติ. — (Sahāyako bhuñjati.)
# ตถาคโต ภาสติ. — (Tathāgato bhāsati.)
# นโร ปจติ. — (Naro pacati.)
# สหายา กสนฺติ. — (Sahāyā kasanti.)
# สุคโต อาคจฺฉติ. — (Sugato āgacchati.)
 
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
! ตัวอย่างเฉลย
|-
|
# พระราชากินเสวยอยู่
# พวกบุตรชายลูกชายหลับอยู่
# พวกพ่อค้าหลับอยู่
# พระพุทธเจ้าทอดพระเนตรอยู่
# เด็กน้อยชายกำลังวิ่ง
# ลุงไถนาอยู่
# พวกพราหมณ์ทั้งหลายกำลังพูด
# พวกเพื่อน ๆ กำลังไป
# พวกเหล่าชาวนาปรุงทำอาหารอยู่
# มนุษย์ตัดอยู่
# พวกบุรุษเหล่าผู้ชายกำลังวิ่ง
# เพื่อนกำลังกิน
# พระพุทธเจ้าตรัสอยู่
# ตถาคตพูด
# คนปรุง/ผู้ชายทำอาหารอยู่
# พวกเหล่าสหายไถนาอยู่
# พระพุทธเจ้ากำลังเสด็จมา
# ตถาคตมา
|}
 
=== จงแปลเป็นภาษาบาลี ===
 
# พวกบุตรวิ่ง
# พวกบุตรวิ่งอยู่
# ลุงเห็น
# พ่อค้านอนอยู่
# พวกเด็กผู้ชายชายกำลังกิน
# พวกพ่อค้ากำลังไป
# ผู้ชายนอนหลับ
# เหล่าพระราชาทั้งหลายเสด็จไป
# พราหมณ์ตัด
# พวกเพื่อน ๆ พูดอยู่
# ชาวนากำลังไถนา
# พ่อค้ากำลังมา
# พวกบุตรลูกชายตัด
# พวกลุงพูดอยู่
# เด็กผู้ชายชายวิ่ง
# เพื่อนพูด
# พระพุทธเจ้าทอดพระเนตร
 
{| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
! ตัวอย่างเฉลย
|-
|
# บุปุตฺตา ธาวนฺติ. (พหู.)
# มาตุโล ปสฺสติ. (เอก.)
# วาณิชาณิโช สยติ. (เอก.)
# กุมาโรกุมารา ภุญฺชนฺติ. (พหู.)
# วาณิโชณิชา คจฺฉนฺติ. (พหู.)
# ปุริสโส สยติ. (เอก.)
# ภูปาโลลา คจฺฉนฺติ. (พหู.)
# พฺราหฺมณาพฺราหฺมโณ ฉินฺทติ. (เอก.)
# สหายโกกา ภาสนฺติ. (พหู.)
# กาสกากสฺสโก กสติ. (เอก.)
# วาณิชาณิโช อาคจฺฉนฺติคจฺฉติ. (เอก.)
# บุปุตฺโต ฉินฺทนฺติฉินฺทติ. (เอก.)
# มาตุโลมาตุลา ภาสนฺติ. (พหู.)
# กุมาโร ธาวติ. (เอก.)
# กมุาร ปจติ
# สหายมิตฺโต ภาสติ. (เอก.)
# พุทฺธทฺโธ ปสฺสติ. (เอก.)
|}
 
เข้าถึงจาก "https://th.wikibooks.org/wiki/ภาษาบาลีสำหรับผู้เริ่มต้น/บทที่_1"